Ný smádýr nema landið

Smádýr hafa alla tíð borist til landsins með hver kyns varningi. Fæst hafa þó náð hér varanlegri fótfestu en með hagstæðara veðurfari opnast ýmsum þeirra landnámsgluggi. Ýmis smádýr hafa fundið afdrep í húsum okkar og þeim fer fjölgandi sem setjast að í umhverfi okkar utanhúss, einkum í húsagörðum og almenningsgörðum. Margar tegundanna eru sérhæfðar, lifa eingöngu á ákveðnum tegundum garðplantna og eiga því ekki möguleika á að færa sig út í náttúru landsins. Aðrar eygja hins vegar möguleika á að færa út kvíar.

Í mörgum tilfellum þykir nokkuð sjálfgefið að nýja landnema, sem leggjast á garðplöntur, megi rekja til óvarlegs innflutnings á plöntum og jarðvegi. Á undanförnum árum hafa ýmsir nýir skaðvaldar, líkast til þannig til komnir, skotið upp kollum í görðum okkar, sumir nú þegar illa þokkaðir.

Fyrir fáeinum dögum barst Náttúrufræðistofnun Íslands ábending um agnarsmátt fiðrildi frá athugulum áhugamanni. Hann var að skoða sig um í trjásafninu í Meltungu innst í Fossvogsdal og rakst þar á fiðrildin á surtartoppi (Lonicera nigra). Skordýrafræðingar stofnunarinnar ruku til og sáu nokkuð af fiðrildunum bæði á surtartoppinum og blátoppi (Lonicera caerulea). Við nánari athugun kom í ljós að um var að ræða nýja tegund sem kallast á fræðimáli því óþjála heiti Phyllonorycter emberizaepenellus. Tegundin er af ætt gullmala (Gracillariidae) og fékk heitið toppagullmölur þar sem hún lifir á toppum (Lonicera). Tegundin nær norður í miðbik Skandinavíu og á því ágætan möguleika á að lifa af hér en eingöngu þó í görðum okkar vegna sérhæfni á vali fæðuplantna.

Toppagullmölur er kominn á pödduvef Náttúrufræðistofnunar og má kynna sér hann nánar þar.

Annað áhugavert smáfiðrildi af svipuðum toga er einnig nýtt á pödduvefnum, birkiglitmölur (Argyresthia goedartella) af ætt glitmala (Argyresthiidae). Hann leggst á karlrekla birkis (Betula) og alar (Alnus).