Frjókorn farin að mælast í lofti
Búast má við elrifrjókornum í lofti næstu daga og vikur ef veður fer hlýnandi. Elri er af elriættkvísl, Alnus, og eru átta tegundir ræktaðar hér á landi. Þær leynast víða, oftast sem stök tré í görðum. Elri er fyrst allra tegunda, sem valda ofnæmi, til að blómstra á vorin eða fljótlega eftir að hitastig fer upp fyrir 5°C. Fólk með birkiofnæmi getur fundið fyrir ofnæmiseinkennum því frjókorn birkis og elris hafa sömu ofnæmisvaka.
Lyng- og víðifrjó eru, auk elrifrjókorna, fyrstu frjó til að mælast í frjógildrunum, oftast um miðjan apríl. Frjótölur þeirra eru þó ekki háar vegna þess að þau dreifast aðallega með skordýrum. Báðar tegundir eru þekktir ofnæmisvaldar en ekki eins skæðar og birki eða elri, sem eru nær eingöngu vindfrævaðar. Asparfrjó, sem geta valdið ofnæmi, birtast í maí.
Hér á landi blómgast birki venjulega um og eftir miðjan maí. Víða í Evrópu blómgast það í apríl og dæmi eru um að frjókorn þaðan, að því talið er, hafi mælst hér á landi áður en íslenska birkið var byrjað að dreifa frjóum sínum. Það gerðist einmitt dagana 25.–26. apríl 2019 þegar talsvert magn birkifrjóa, sem líklega bárust með sterkum vindum frá austur-Evrópu, mældist á Akureyri og í Garðabæ. Birki er einn skæðasti ofnæmisvaldur á Norðurlöndunum en grasofnæmi er algengara hér á landi.
Frá 1. maí verður hægt að fylgjast með mælingum á birki- og grasfrjóum á vef stofnunarinnar en það eru helstu frjóofnæmisvaldar á Íslandi. Mælingarnar er gott að nota sem viðmið um hvenær blómgun tegundanna hefst og geta þær, ásamt veðurspám, hjálpað þeim sem eru haldnir ofnæmi að spá fyrir um frjómagn. Ef veður er þurrt með svolitlum vindi má búast við háum frjótölum hjá blómstrandi tegundum sem dreifa frjóum sínum með vindi.
Nokkur ráð til þeirra sem eru með frjókornaofnæmi
- Forðast að fara út þar sem er mikið af birki og óslegnu grasi. Gras dreifir helst frjóum sínum snemma morguns (kl. 7–10) og seinnipart dags (kl. 16–19)
- Ekki þurrka þvott utandyra
- Sofa við lokaðan glugga
- Slá grasið áður en það blómgast
- Skipta um föt og þvo hárið eftir að hafa verið nálægt frjódreifingu
- Nota sólgleraugu og höfuðföt
- Bursta og þvo feld heimilisdýra
- Aka um með lokaða glugga og hafa góða frjókornasíu í loftræstingunni
- Taka lyf samkvæmt læknisráði