Feldgæra (Attagenus smirnovi)

Útbreiðsla

Talin eiga uppruna að rekja til Afríku (Kenýa) og fór að finnast innanhúss í N-Evrópu á seinni hluta 20. aldar; Rússland, Bretland, Danmörk, Svíþjóð.

Ísland: Höfuðborgarsvæðið (Reykjavík, Seltjarnarnes, Kópavogur, Garðabær, Hafnarfjörður), einnig Akranes, Fellabær og Fáskrúðsfjörður.

Lífshættir

Innanhúss. Fullorðnar bjöllur eru á ferli allt árið, þó mest sé um þær á vorin, og geta lifað allt að 20 daga. Kvendýrin verpa allt að 90 eggjum. Við kjörhita (24°C) og þokkalegan raka klekjast eggin á um 10 dögum, lirfur ná púpustigi á þrem mánuðum og púpur klekjast á um 10 dögum. Við lægri hita tekur ferlið allt mun lengri tíma. Lirfurnar éta flest tilfallandi dautt úr dýra- og plönturíkinu, fræ og kornmat, plöntusöfn, dauð skordýr, þornað kjötmeti sem til fellur, skinn og pelsa, fiður og ull. Feldgæra getur því reynst skaðleg.

Almennt

Í Evrópu fannst feldgæra fyrst í Rússlandi 1961 og hefur verið á hraðri útbreiðslu í N-Evrópu, þar sem hún er orðin algengt meindýr í upphituðum húsum. Hún hafði náð til Íslands árið 1992 og varð þá staðfest í tveim húsum í Reykjavík. Síðan hefur henni farið mjög fjölgandi í húsum á höfuðborgarsvæðinu. Auk þess fannst feldgæra á Fáskrúðsfirði 1999 en það er eina þekkta tilvikið úti á landsbyggðinni.

Feldgæra er með svartan haus og hálsskjöld en skjaldvængir eru einlitir, rauðbrúnir. Yfirborðið allt með stuttum, gulum hárum. Fálmarar eru sérstæðir, endaliðurinn langur og flatur, jafnlangur hinum liðunum til samans. Lirfan er dökkbrún að ofan en ljós að neðan og er liðskiptingin mjög áberandi, þar sem kítínplöturnar eru miklu dekkri en mjúku liðamótin. Plöturnar eru alsettar burstum sem vita aftur, lengstir á afturjaðrinum og langir, útstæðir burstar á hliðunum. Á afturenda er langur hárabrúskur.

Útbreiðslukort

Myndir

Höfundur

Erling Ólafsson 5. mars 2010, uppfært 18. maí 2017.