Flatlendisvötn

V1.1 Flatlendisvötn

EUNIS-flokkun: Mjúkbotn – Profundal: C1.13 Rooted floating ­vegetation of oligotrophic waterbodies; fjörubelti – littoral zone: C3.2 Water-fringing reedbeds and tall helophytes other than canes.

Flatlendisvötn
Tjarnablaðka í Hofgarðatjörn á Snæfellsnesi. – Persicaria amphibia in pond at Snæfellsnes peninsula, western Iceland. – Ljósm. Náttúrufræðistofa Kópavogs
Flatlendisvötn
Gulstör og vatnsnál í Hópi, Ferjubakkaflóa í Borgarfirði. – Carex lyngbyei and Eleocharis palustris in a lake in western Iceland. Borgarfjörður. – Ljósm. Náttúrufræðistofa Kópavogs

Lýsing

Fremur lítil vötn á grónu flatlendi. Vatnasvið er yfirleitt vel gróið. Vatnsbakkar eru vel grónir og grýtt strandlengja er sjaldan til staðar. Vötnin eru mjög grunn (<2 m) og vatnsskálin nokkuð jafndjúp. Loftgróður (plöntur sem vaxa upp úr vatninu), er áberandi við bakka.

Vatnagróður

Þekja vatnagróðurs er oftast mikil í vötnunum og margar tegundir koma fyrir. Einkennistegundir eru síkjamari, þráðnykra, grasnykra, gulstör og tjarnastör (Carex rostrata). Loftgróður, t.d. vatnsnál, lófótur (Hippuris vulgaris), fergin (Equisetum fluviatile) og horblaðka (Menyanthes trifoliata), kemur frekar fyrir í þessari vistgerð en öðrum. Sverðnykra (Potamogeton compressus) og tjarnablaðka (Persicaria amphibia) fundust aðeins í þessari vistgerð. Kransþörungar koma fyrir.

Botngerð

Mjúkt vatnaset þekur allan botninn, grýtt fjörubelti meðfram bökkum er yfirleitt ekki til staðar.

Efnafræðilegir þættir

Vötnin eru oftast næringarefnasnauð, mörg þeirra eru þó ríkari af næringarefnum (fosfór og nitri) en önnur vötn. Sýrustig (pH) mælist hærra en í öðrum vistgerðum og sömuleiðis rafleiðni, að undanskildum grunnu hálendisvötnunum þar sem rafleiðni mældist lægri en í öðrum flatlendisvötnum.

Miðlunargerð vatnasviðs

Mýravötn á láglendi (3500), jarðvegsmiðlun á láglendi (3400) og votlendismiðlun á hálendi (3100). Aðrar miðlunargerðir koma fyrir.

Fuglar

Fuglaríkustu vötn landsins. Endur eru einkennandi, t.d. skúfönd (Aythya fuligula) og duggönd (A. marila), og sums staðar flórgoðar (Podiceps auritus).

Útbreiðsla

Finnst víða um land, yfirleitt á láglendi, í að meðaltali um 120 m h.y.s. Nær einnig til grunnra vatna á grónum votlendissvæðum á hálendi.

Verndargildi

Mjög hátt. Vistgerðin er á lista Bernarsamningsins frá 2014 yfir vistgerðir sem þarfnast verndar.

Útbreiðslukort flatlendisvötn
Útbreiðsla flatlendisvatna. Flatarmál er um 220 km2, sem er um 12% af heildarflatarmáli stöðuvatna. Vistgerðina er helst finna í Ölfusi til Austur-Landeyja, á Mýrum, Holtavörðuheiði og Arnarvatnsheiði. – Oligotrophic waterbodies with rooted floating vegetation are located mostly in the lowlands but are also found in wetland areas in the highlands. Their total area is estimated 220 km2 (12% of Icelandic lakes).
Algengustu tegundir gróðurs – Most common vegetation species %
Síkjamari Myriophyllum alterniflorum 96
Þráðnykra Stuckenia filiformis 92
Grasnykra Potamogeton gramineus 67
Flagasóley Ranunculus reptans 50
Gulstör Carex lyngbyei 42
Hjartanykra Potamogeton perfoliatus 42
Lónasóley Batrachium eradicatum 38
Vatnsnál Eleocharis palustris 29
Fjallnykra Potamogeton alpinus 25
Smánykra Potamogeton berchtoldii 25

 

Mælingar í ferskvatnsvistgerðum, tegundarík kransþörungavötn
Fjöldi æðplantna, mosa og kransþörunga sem fundust í vistgerðinni. Súlur sýna spönn allra vistgerða og svarta þverstrikið sýnir fjölda tegunda innan vistgerðarinnar samanborið við spönnina. Talan sem er í sviga efst í hægra horninu táknar fjölda vatna innan vistgerðarinnar. – Species richness of vascular plants, bryophytes and Charales, n within brackets; bars indicate range for all habitat types.
Mælingar í ferskvatnsvistgerðum, flatlendisvötn
Meðaldýpi; meðalþekja vatnagróðurs; sýrustig (pH); rafleiðni (ávallt leiðrétt fyrir 25°C); fosfór (P); nitur (N) og blaðgræna í vistgerðinni. Súlur sýna meðaltal ± staðalfrávik (lóðrétt strik), einnig spönn viðkomandi breytu fyrir allar vistgerðir og því hægt að bera saman vistgerðina við heildarspönn allra vistgerða. – Average depth (m), average vegetation cover (%), pH, specific conductivity (μS/cm), Total-P (mg/l), Total-N (mg/l) and chlorophyll a (μg/l) shown with lines and numbers ± standard deviation, n within brackets. Bar indicates range for all habitat types.

Opna í kortasjá