20. mars 2013. Gísli A. Víkingsson: Nýlegar breytingar á útbreiðslu og fæðu hvala við Ísland: Áhrif loftslagsbreytinga?
20. mars 2013. Gísli A. Víkingsson: Nýlegar breytingar á útbreiðslu og fæðu hvala við Ísland: Áhrif loftslagsbreytinga?
Gísli A. Víkingsson, sérfræðingur hjá Hafrannsóknastofnun, flytur erindi sitt um nýlegar breytingar á útbreiðslu og fæðu hvala við Ísland, á Hrafnaþingi miðvikudaginn 20. mars kl. 15:15.
Hrefna, Balaenoptera acutorostrata, er algengasti skíðishvalurinn á landgrunnssvæði Íslands. Eftir 2001 hefur hrefnu fækkað talsvert á þessu svæði, og er þar líklega um að ræða breytingar á útbreiðslu innan stofnsvæðisins sem nær frá austurströnd Grænlands, um Ísland til Jan Mayen. Breytingar hafa einnig orðið á útbreiðslu nokkurra annarra hvalategunda s.s. steypireyðar, langreyðar og hnúfubaks á síðustu árum og áratugum. Ekki er ólíklegt að þessar breytingar endurspegli breytingar á fæðuframboði sem aftur gætu tengst hækkun á hitastigi sjávar við landið.
Rannsóknir á fæðu hrefnu við Ísland á árunum 2003-2007 varpa nokkru ljósi á þessar breytingar. Þær sýna mikla fjölbreytni í fæðu hrefnu, einkum fyrir norðan og austan Ísland. Samanburður við takmörkuð fyrirliggjandi gögn frá árunum 1977-1984 sýnir að miklar breytingar hafa átt sér stað á síðustu áratugum. Einkum virðist hlutur loðnu og ljósátu í fæðunni hafa minnkað á tímabilinu. Einnig urðu verulegar breytingar á fæðusamsetningunni innan rannsóknatímabilsins 2003-2007. Sandsíli var yfirgnæfandi þáttur fæðunnar við Suður- og Vesturland í upphafi tímabilsins en minnkaði mikið er á leið. Hlutdeild síldar og þorskfiska jókst að sama skapi.
Breytingarnar á fæðu hrefnu virðast í stórum dráttum endurspegla samsvarandi breytingar í framboði helstu fæðutegunda. Þannig er nú mun minni loðna úti fyrir Norðurlandi að sumarlagi en áður var og hrun virðist hafa orðið í sandsílisstofninum í kringum 2005. Þá virðist aukin stofnstærð síldar og ýsu koma fram sem aukin hlutdeild þessara tegunda í fæðu hrefnunnar.
Þessar breytingar á útbreiðslu og fæðusamsetningu hrefnu gætu endurspeglað viðbrögð tegundarinnar við breyttu umhverfi sjávar sem hugsanlega er afleiðing hnattrænnar hlýnunar af manna völdum þótt ekki sé enn hægt að útiloka náttúrulegar sveiflur.
