Mjölbjölluætt (Tenebrionidae)

In General

Tegundarík ætt með alheimsútbreiðslu og um 20.000 tegundum þekktum. Tenebrio merkir þann sem forðast ljósið, þann sem er á ferli í myrkrinu. Þetta á einmitt við um flestar tegundanna.

Stærðarbreytileiki er mikill. Að gerð og sköpulagi eru tegundir ættarinnar einnig afar breytilegar og er ekki auðvelt að benda á augljós ættarsérkenni. Til að átta sig á ætterninu þarf að horfa eftir ýmsum  smáatriðum og púsla þeim saman. Umgjörð augnanna kemur oft upp um ætternið. Þau eru gjarnan formuð eftir sérkennilegri lögun höfuðsins, ekki hringlaga heldur löguð á ýmsa máta. Aftur frá fálmurum liggur oft hryggur inn í augun þannig að þau eru að hluta til ofan á höfðinu, sveigja fram hjá hryggnum niður á neðra borð höfuðsins, stundum eins og jarðhneta í laginu, stundum striklaga niður hliðar höfuðsins, stundum staðsett niðri í gróp ofan við hrygginn með framlengingu aftur og niður fyrir hann. Fálmarar eru einfaldir 11-liða, stundum með nokkurri kólfmyndun á endanum, fyrsta kviðplata á afturbol er heil, stofnliðir afturfóta ekki felldir inn í hana. Fleira mætti til taka.

Tegundir ættarinnar finnast hvarvetna, í myrkum frumskógum, sólríkum heitum eyðimörkum. Margar eru skaðvaldar í mjölvörum og fylgja manninum hvert sem hann fer. Aðlögunareinkenni eru því fjölbreytt. Flest er undir þegar fæðan er annars vegar. Bjöllurnar, bæði fullorðnar og lirfur, nærast fyrst og fremst á fæðu úr plönturíkinu, ekki síst rotnandi plöntuleifum, einnig lifandi plöntum og fræjum, dauðum skordýrum og flestu tilfallandi. Efnaskiptin eru hæg og verða margar langlífar. Margar hafa mjög virkar efnavarnir.

Á Íslandi hafa fundist níu tegundir mjölbjölluættar. Þar af teljast fjórar landlægar í húsum. Ein hefur verið flutt inn og ræktuð sem fóður fyrir gæludýr, aðrar eru innfluttir slæðingar.

Author

Erling Ólafsson 12. október 2016.

Biota