![Nátvífætla - Boreoiulus tenuis Nátvífætla - Boreoiulus tenuis](/sites/default/files/styles/original_medium/public/externals/2bbc529a2e857d09591c473dbe3dc45b.jpg?itok=x_NFQPDC)
Útbreiðsla
Mið- og Norður-Evrópa, norður til sunnanverðs Noregs, sunnan- og austanverðrar Svíþjóðar og SV-Finnlands, suður til Þýskalands, Póllands og Ungverjalands; Bretlandseyjar.
Ísland: Einn fundarstaður, Reykjavík.
Lífshættir
Í nágrannalöndum finnst nátvífætla einkum í mótuðu manngerðu umhverfi, í gamalgrónum görðum, skrúðgörðum og kirkjugörðum, einnig í gróðurhúsum. Heldur sig undir steinum, í rotnandi laufi og dauðum, rotnandi trjám.
Almennt
Þann 14. september 2010 var sveppafræðingur Náttúrufræðistofnunar Íslands á rölti um Hólavallagarð í vesturbæ Reykjavík til að huga að fágætum sveppi sem hann hafði fundið þar árið 2001. Sveppurinn, ígulskrýfa (Pholiota squarrosa), var enn á sínum stað og voru tekin sýni af þroskuðum aldinum hans til nánari skoðunar og varðveislu. Þegar rýnt var í aldinin á rannsóknastofu daginn eftir kom í ljós fjöldi örgrannra, hvítleitra orma sem helst minntu á þráðorma. Við stækkun sást að á ormunum var urmull fóta og því augljóslega um þúsundfætlur að ræða. Tveim dögum síðar var aftur hugað að sveppnum góða þar sem hann óx á stubbi af felldu reyniviðartré. Þá fundust engar þúsundfætlur í aldinum hans en í morknum viði inn undir honum var fjöldi þessara dýra. Þrem árum síðar var náfætlan enn við lýði í þeim sama sveppi.
Lengstu þúsundfætlurnar voru aðeins 10 mm langar og svo grannar að fætur voru ekki sýnilegir með berum augum. Þær voru náhvítar eða rjómahvítar á lit og á hliðum þeirra var röð af áberandi rauðum dílum sem helst minntu á perlufesti. Dílarnir eru kirtlar sem seyta eitri dýrunum til varnar. Þá reyndist tegund þessi alfarið án augna og því blind. Í nágrannalöndunum finnast þrjár tegundir af þessu tagi og varð strax ljóst hver þeirra var þarna á ferð í Gamla kirkjugarðinum. Hún hlaut snarlega íslenska heitið nátvífætla vegna sérstæðs litar og ekki síður vegna fundarstaðarins.
Útbreiðslukort
![Nátvífætla – Boreoiulus tenuis Nátvífætla – Boreoiulus tenuis](/sites/default/files/styles/original_medium/public/externals/a31a6b37dbab430c8d1e1b57b6a0827a.jpg?itok=E3Yj3E3q)
Myndir
![Nátvífætla - Boreoiulus tenuis Nátvífætla - Boreoiulus tenuis](/sites/default/files/styles/original_medium/public/externals/9dc6b9ab71ff0b383562bbe6364b3e15.jpg?itok=lVhUI89s)
Heimildir
Andersson, G., B.A. Meidell, U. Scheller, J.-Å. Winqvist, M. Osterkamp Madsen, P. Djursvoll, G. Budd & U. Gärdenfors 2005. Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna. Mångfotingar. Myriapoda. Artdatabanken, SLU, Uppsala. 351 bls.
Höfundur
Erling Ólafsson 22. september 2010, 26. janúar 2017
Biota
- Tegund (Species)
- Nátvífætla (Boreoiulus tenuis)