Gróðureldarnir í Heiðmörk 6. júní – ferkílómetri verður að 0,4 hekturum

Yfirlitsmynd af svæði sem brann í Heiðmörk 6.6.2012
Yfirlitsmynd af svæðinu sem brann í Heiðmörk 6. júní. Lynggróður er í hallanum lengst til vinstri, lúpína á flatanum og furuskógur til hægri. – Ljósm. Erling Ólafsson

Starfsmenn Náttúrufræðistofnunar Íslands hafa kannað svæði það sem varð eldi að bráð í Heiðmörk þann 6. júní. Þá var greint frá í fréttum að mikill eldur hafi komið upp í gróðri og brennt um 1 km2 (100 ha) lands. Slökkvilið var kallað út náði fljótt tökum á eldinum og kom í veg fyrir að hann breiddist út. Svæðið sem brann er utan í lágri hæð við suðurjaðar Hjallaflata. Reið- og göngustígur er undir hæðinni og er líklegt að kviknaði hafi út frá tóbaksglóð. Mjög þurrt hefur verið á höfuðborgarsvæðinu undanfarnar vikur og gróður skraufaþurr.

Afmörkun brunasvæðis í Heiðmörk 6.6.2012
Afmörkun brunasvæðisins í Heiðmörk. – Ljósm. Sigmar Metúsalemsson

Þegar komið var á brunasvæðið varð strax ljóst að stærð þess var sem betur fer aðeins brot af því sem skotið hafði verið á. Við úttekt var gengið með jöðrum svæðisins með GPS-tæki til að staðsetja það á korti og ákvarða flatarmál nákvæmlega. Ljósmyndir voru einnig teknar. Kortlagning brunasvæðisins leiðir í ljós að það er aðeins 0,4 ha að flatarmáli, eða 1:250 hluti þess sem talið var í fyrstu. Hér skeikar því ærið miklu. Ungur, lágvaxinn furuskógur var á um fjórðungi svæðisins en lúpína á bróðurparti þess og lynggróður með norðurjaðri (loftmynd).

Ummerki á svæðinu benda til að eldurinn hafi verið mestur í lúpínubreiðunni en þar er allur hálmur horfinn og skín í bera mold. Þá hafa nokkrar furur kolast en meginhluti skógarins virðist aðeins hafa sviðnað og er líklegt að flest furutrén lifi. Skaði af brunanum getur því vart talist mikill.

Sviðin fura og lynggróður í Heiðmörk, 6.6.2012
Sviðin fura og lynggróður á brunasvæðinu. 7. júní 2012. – Ljósm. Erling Ólafsson
Brunasvæði í Heiðmörk 6.6.2012
Horft suður eftir brunasvæðinu, lúpína og furuskógur að baki. 7. júní 2012. – Ljósm. Erling Ólafsson

Í samanburði við aðra gróðurelda á höfuðborgarsvæðinu á undanförnum árum er þessi bruni í Heiðmörk mjög lítill. Sumarið 2007 brann um 9 ha svæði á Miðdalsheiði ofan Reykjavíkur þegar eldur kom upp í mosaþembu. Sömuleiðis urðu allmiklir eldar við Hafnarfjörð vorið 2008 þegar kveikt var í lúpínubreiðum á nokkrum stöðum. Þá brunnu alls um 10 ha. Sumarið 2009 var eldur í hrauni austur af Helgafelli og brann þá svæði sem er áþekkt að stærð og brunasvæðið í Heiðmörk. Eldarnir standast þó engan samjöfnuð við gróðureldana miklu á Mýrum vorið 2006 en þá fór eldur yfir 7100 ha landsvæði.

Skæður eldur í lúpínunni í Heiðmörk kemur ekki á óvart en mikil hálmur af gömlum lúpínustönglum myndast með tímanum í lúpínubreiðum. Mælingar sem gerðar voru á höfuðborgarsvæðinu vorið 2012 sýna að lúpínuhálmur getur numið yfir 12 tonnum á ha í gömlum lúpínubreiðum. Er það nær tífalt meira magn en var á landinu sem brann á Mýrum 2006.