Ástand lífríkis í friðlandi Hornstranda kannað

Vettvangsrannsóknir í friðlandi Hornstranda, nánar tiltekið í Hornvík, standa yfir dagana 15.–29. september. Tilgangurinn er að kanna ástand refastofnsins og annars lífríkis á svæðinu. Leiðangursstjóri ferðarinnar er Ester Rut Unnsteinsdóttir spendýravistfræðingur hjá Náttúrufræðistofnun. Með í för er kvikmyndateymi frá Bretlandi sem vinnur að gerð heimildaþátta um náttúru og dýralíf svæðisins, með áherslu á refi. 

Í árlegri vöktun refa á Hornströndum sem fram fór í lok júní og fyrrihluta júlí kom í ljós að fjöldi grenja í ábúð og fjöldi yrðlinga var með hæsta móti miðað við síðustu fimm ár, bæði í bjarginu og niðri við sjóinn. Í ferðinni sem nú stendur yfir er fylgst með því hvernig refunum reiðir af í upphafi vetrar, hversu margir yrðlinga eru enn á lífi og hvað þeir hafa að éta þegar flestir fuglar eru farnir af svæðinu.

Veður var einstaklega gott fyrstu viku leiðangursins, hægur vindur, hiti á bilinu 3–7°C og einhver úrkoma á hverjum degi. Aðfaranótt miðvikudagsins 18. september snjóaði. Gróður er farinn að láta örlítið undan síga og fallega haustlegt á að líta. Á háfjöru ná þaraskógar langt fram með skerjum og út í sjó en þangið klæðir fjörusteinana litríkum búningi. Í þessu umhverfi vappa refir í leit að einhverju ætilegu, það er erfitt að koma auga á þá því mórauði feldurinn er hentugur felubúningur. Mórauðir refir eiga auðveldara uppdráttar en þeir hvítu á strandsvæðum þar sem helsta fæðan kemur úr fjörunni. 

Meðal þess sem refirnir í Hornvík hafa sést draga upp úr þanginu eru kræklingur, ígulker, möttuldýr, ýmis smádýr og marhnútar. Í þurru og rotnandi þangi verpa flugur og þykir refum gott að sleikja upp lirfur eða klóra upp marflær og aðrar fjörupöddur sem finnast þar undir. Mikið er af langfætlum sem ramba upp á rekavið og stóra steina og refir fúlsa ekki við þannig snarli. Þegar flæðir að geta refir leitað upp í hlíðar og farið á berjamó. Mikið er af krækiberjum í ár og leita bæði refir og hrafnar í berin enda góð til að safna orkubirgðum fyrir komandi vetur.

Refir sem eiga greni í bjarginu eru flestir enn þar uppi en yrðlingar eru dreifðir og hafa ýmist sést í berjamó eða nagandi gömul fuglshræ. Þeir fara um bjargbrúnirnar og æfa sig í að fara niður í bjargið á eftir foreldrunum og þræða syllur, sem nú eru tómar því bjargfuglinn er farinn til sjávar. Enn eru fýlar á sveimi sem setjast í bjargið og lægri syllur, þar eru engir ungar og fullorðnir fuglar staldra yfirleitt stutt við. Aðrir fuglar sem hafa sést í bjarginu eru stakir snjótittlingar, auk þess sem sást til hóps með um 100 fuglum. 

Við húsin að Horni halda sig nokkrir skógarþrestir sem sækja í hvannarfræ, sem er víða að finna, allt upp á bjargbrún. Þúfutittlingur og hrossagaukur sáust við fjöruna, þar sem einnig voru nokkrir sendlingar. Straumendur og æðarfuglar eru í tugatali við flæðarmálið, auk nokkurra hvítmáfa sem sækja sér krossfiska og ígulker á lágfjöru. Nokkrar teistur, lómar og skarfar hafa sést á sjónum af og til. Af spendýrum hafa útselir og landselir sést daglega og setjast þeir upp á steina í fjörunni til hvíldar. Hagamýs lifa góðu lífi í Hornvík enda nóg af hvannarfræjum sem duga vel til vetrarforða.

Þetta stutta yfirlit sýnir að lífríki í Hornvík er með ágætis móti þetta haustið. Þó einungis séu 2–3 eftir af hverjum yrðlingahópi frá því í sumar þá eru þeir hraustlegir að sjá og flestir hafa náð fullorðnu refunum að stærð.