Sjötíu ár frá upphafi vetrarfuglatalninga

Sjötíu ár eru frá því byrjað var að telja fuga að vetrarlagi og er markmið talninganna að kanna fjölda og dreifingu einstakra tegunda í mismunandi landshlutum. Einnig nýtast gögnin til að meta stofnbreytingar hjá sumum tegundum. Fuglaáhugamenn hafa frá upphafi borið hitann og þungann af þessu starfi.

Náttúrufræðistofnun Íslands hefur um langt skeið skipulagt fuglatalningar áhugamanna sem sinna þeim í sjálfboðavinnu um áramótin. Sú fyrsta var 21. desember 1952, á stysta degi ársins, og var þá talið á 10 svæðum og er enn talið á sumum þeirra. Þeim hefur fjölgað jafnt og þétt og nú er að jafnaði talið á yfir 200 svæðum árlega. Alls hefur verið talið á um 370 svæðum og eru einstakar talningar orðnar um sjö þúsund. Talningasvæðin eru dreifð um láglendi um allt land en flest eru við sjávarsíðuna þar sem flestra fugla er von á þessum árstíma. Samanlögð lengd strandlengjunnar innan talningarsvæðanna er um 1.800 km eða um þriðjungur af strönd Íslands ef hún er 5.000–6.000 km löng.

Undanfarin ár hafa að jafnaði sést um um eða yfir 80 tegundir í talningum og er um helmingur þeirra eiginlegir vetrargestir, en hinar eru flestar flækingsfuglar og eftirlegukindur. Alls hafa sést hátt á annað hundrað tegundir í þessum talningum. Æðarfugl hefur nær alltaf verið algengasta tegundin og sést með ströndum fram um land allt. 

Miklar breytingar hafa orðið í fuglafánu Íslands á þeim 70 árum sem liðin eru frá upphafi vetrarfuglatalninga. Á þessum tíma hafa til dæmis náð hér fótfestu starar og svartþrestir sem þreyja hér þorrann og góuna en virðast ekki vera farfuglar í neinum mæli.

Niðurstöður úr talningunum 2002–2022 eru aðgengilegar á vef Náttúrufræðistofnunar Íslands.