Hrafnaþing: Gróðurbreytingar í Skaftafelli í kjölfar friðunar og hlýnandi veðurfars
Á Hrafnaþingi miðvikudaginn 15. febrúar kl. 15:15–16:00, mun Borgþór Magnússon gróðurvistfræðingur flytja erindið „Gróðurbreytingar í Skaftafelli í kjölfar friðunar og hlýnandi veðurfars“. Meðhöfundar að erindinu eru Sigurður H. Magnússon, Kristbjörn Egilsson, Rannveig Thoroddsen og Járngerður Grétarsdóttir.
Í fyrirlestrinum verður sagt frá rannsóknum á gróðri Í Skaftafelli í Öræfum sem staðið hafa yfir frá árinu 1979. Markmið rannsóknanna var að efla þekkingu á gróðri í Skaftafelli og að fylgjast með breytingum í kjölfar þess að þar dró úr sauðfjárbeit eftir stofnun þjóðgarðs 1967 og að land var girt 1978. Árið 1981 voru settir niður 50 fastir mælingarreitir í 100–650 m hæð yfir sjávarmáli, framan við Skaftafellsjökul, í Skaftafellsheiði og í Morsárdal, á ungum áraurum og jökulruðningi, hálfgrónum melum, í mólendi, birkikjarrlendi og deiglendi. Reitirnir voru endurmældir 1985–1987 og síðan aftur sumarið 2018.
Niðurstöður sýna miklar gróðurbreytingar á tímabilinu. Birki hefur aukist mjög að útbreiðslu og þekju, en einnig bláberjalyng, krækilyng, alaskalúpína og fleiri tegundir. Gróðurbreytingar höfðu orðið í átt frá melagróðri, mólendi og kjarrlendi til gróskumeiri lyng- og blómskóga með færri tegundum æðplantna og minni fjölbreytni. Við þetta höfðu margar smávaxnar og beitarþolnar tegundir látið undan síga. Færri og stórvaxnari tegundum sem einkenna friðað land og skógarbotna hafði hins vegar vaxið ásmegin. Gróðurbreytingar í Skaftafelli voru minni eftir því sem ofar dró í landi. Frá fyrstu til síðustu mælinga hafði tegundum æðplantna að jafnaði fækkað í reitum neðan 300 m hæð yfir sjávarmáli en fjölgað ofan 450 metra. Mest umskipti á gróðri í Skaftafelli urðu þar sem alaskalúpína hafði breiðst yfir hálfgróna mela með ungbirki við Bæjarstaðarskóg. Þar hafði vaxið upp birkiskógur sem um margt var tekinn að líkjast hinum gamla skógi.
Hrafnaþing er haldið í húsakynnum Náttúrufræðistofnunar að Urriðaholtsstræti 6–8 í Garðabæ, í Krummasölum á 3. hæð. Því er jafnframt streymt á Youtube-rás stofnunarinnar.
