Háseltulón

FX.11 Háseltulón

EUNIS-flokkun: X02 Saline coastal lagoons.

Háseltulón
Skógarlón við Vopnafjörð er háseltulón. – Saline coastal lagoon in northeastern Iceland. – Ljósm. Kristín Jónsdóttir
Háseltulón
Rekavatn á Skaga er háseltulón. – Saline coastal lagoon in northern Iceland. – Ljósm. Sigríður Kristinsdóttir

Lýsing

Mjög sundurleitur flokkur, en helstu einkenni eru að selta í yfirborði er töluverð, ósinn er opinn og sjávarfalla gætir að hluta. Alla jafna koma engar eða mjög litlar leirur upp úr á fjöru. Flest háseltulón eru fremur smá og grunn, þótt það sé ekki algilt. Selta í yfirborði er yfirleitt a.m.k. 15 S en í dýpri vötnum getur hún verið töluvert hærri. Tegundafjölbreytni er yfirleitt lítil miðað við sjóinn fyrir utan. Óljóst er hvort ákveðnar lífverutegundir einkenna háseltulón því þau eru mjög ólík innbyrðis og lífríki þeirra er lítt kannað. Lífríki margra háseltulóna svipar til þess sem er í vistgerðum í fjöru en önnur eru mjög tegundafá og líkjast meira strandvötnum (Agnar Ingólfsson 1990).

Fjörubeður

Klappir, stórgrýti, hnullungar, steinvölur, möl, sandur, leðja.

Fuglar

Töluvert fuglalíf, einkum endur eins og æður, hávella og toppönd. Annað fuglalíf ræðst af vistgerðum innan lónsins.

Líkar vistgerðir

Strandvötn og grýttur sandleir.

Útbreiðsla

Um allt land, síst á Suður- og Suðausturlandi.

Verndargildi

Miðlungs.

Útbreiðslukort háseltulón
Þekkt háseltulón þekja um 36 km2 og eru um 8% af sjávarlónum á Íslandi. Þar af eru fjörur þeirra um 10 km2 og eru flokkaðar með öðrum fjörum landsins. – Saline coastal lagoons cover about 36 km2 (8% of all coastal lagoons in Iceland), of which 10 km2 are littoral zones.
Áberandi gróður – Conspicuous vegetation Áberandi dýr – Conspicuous animals
Klapparþang Fucus spiralis Hrukkubúlda Thyasira fexuosa
Bóluþang Fucus vesiculosus Burstaormar Polychaeta
Grænþörungsættkvísl Ulva spp. Fjöruflær Gammarus spp.

 

Selta og brimasemi í fjöruvistgerðum, háseltulón
Selta og brimasemi í fjöruvistgerðum var metin á kvarða sem byggist á: a) brimasemi í vistgerðum, skipt í fjögur gildisbil (REI); lítil (0,0001–8.000), nokkur (8.000–32.000), talsverð (32.000–128.000) og mikil (>128.000). b) selta í vistgerðum, skipt í þrjú gildisbil, metið út frá staðháttum og heimildum; há (35–33 S), miðlungs (~33–20 S) og lág (~20–10 S). Salinity and exposure in each shore type was estimated based on: a) exposure, divided into four intervals of calculated REI index; small (0.0001–8,000), significant (8,000–32,000), considerable (32,000–128,000) and high (>128,000). b) salinity range, divided into three intervals, estimated from geograhic proximity to fresh water and some available local measurements of salinity; high (35–33 S), medium (~33–20 S) og low (~20–10 S).

Opna í kortasjá – Open in map viewer

 

Heimildir

Agnar Ingólfsson 1990. Sjávarlón á Íslandi. Fjölrit nr. 21. Náttúruverndarráð. Reykjavík.