Válisti æðplantna
Válistaflokkun æðplantna er unnin í samræmi við hættuflokka Alþjóðanáttúruverndarsambandsins (IUCN) frá árinu 2017. Válisti Náttúrufræðistofnunar Íslands tekur mið af henni.
Alls 56 tegundir æðplantna eru á Válista Náttúrufræðistofnunar 2018 en 85 tegundir voru metnar. Ein tegund er útdauð á Íslandi, átta tegundir eru í bráðri hættu og sjö tegundir í hættu. Nokkrar tegundir eru nýjar á válista og er þá oftast um að ræða tegundir sem hafa nýlega fundist hér og lenda þær því margar í flokknum DD (vantar gögn). Þessar tegundir eru engjakambjurt (Melampyrum pratense) (CR), Botrychium lunaria v. melzeri (DD), skorutungljurt (Botrychium nordicum) (DD), klumbustör (Carex buxbaumii) (DD), Huperzia arctica (DD) og sverðnykra (Potamogeton compressus) (DD).
Þær tegundir sem eru á válista (þ.e. tilheyra flokkunum ER, CR, EN, VU og DD), alls 56 tegundir, leggur Náttúrufræðistofnun til að verði friðlýstar.
Tegund útdauð á Íslandi (RE)
Nafn | Latneskt heiti | Hættuflokkur | Viðmið | Heimsválisti |
---|---|---|---|---|
Davíðslykill | Primula egaliksensis | RE | LC |
Tegundir í bráðri hættu (CR)
Nafn | Latneskt heiti | Hættuflokkur | Viðmið | Heimsválisti |
---|---|---|---|---|
Skeggburkni | Asplenium septentrionale | CR | D | NE |
Gljástör | Carex pallescens | CR | B1; B2a+b(iv) | NE |
Vatnsögn | Crassula aquatica | CR | B1; B2b(ii,v) | NE |
Mýramaðra | Galium palustre | CR | B1; B2b(ii,iii,v); C2a(i); D | LC |
Mosaburkni | Hymenophyllum wilsonii | CR | A4; B1+2ab(ii,v); C1+2a(i); D | LC |
Burstajafni | Lycopodium clavatum | CR | B1; B2a+b(iii), D | NE |
Engjakambjurt | Melampyrum pratense | CR | B1; B2a+b(iii) | NE |
Glitrós | Rosa dumalis | CR | D | NE |
Tegundir í hættu (EN)
Nafn | Latneskt heiti | Hættuflokkur | Viðmið | Heimsválisti |
---|---|---|---|---|
Svartburkni | Asplenium trichomanes | EN | D | NE |
Vorstör | Carex caryophyllea | EN | D | NE |
Trjónustör | Carex flava | EN | D | LC |
Knjápuntur | Danthonia decumbens | EN | D | NE |
Tjarnablaðka | Persicaria amphibia | EN | B1; B2a+b(iv) | LC |
Maríulykill | Primula stricta | EN | B1; B2b(iv) | LC |
Tunguskollakambur | Struthiopteris spicant var. fallax | EN | D | NE |
Tegundir í nokkurri hættu (VU)
Nafn | Latneskt heiti | Hættuflokkur | Viðmið | Heimsválisti |
---|---|---|---|---|
Lyngbúi | Ajuga pyramidalis | VU | D1 | NE |
Ljósalyng | Andromeda polifolia | VU | D2 | LC |
Ginhafri | Arrhenatherum elatius | VU | D2 | NE |
Klettaburkni | Asplenium viride | VU | D1; D2 | NE |
Mánajurt | Botrychium boreale | VU | D1 | NE |
Fjallabláklukka | Campanula uniflora | VU | D2 | NE |
Hrísastör | Carex adelostoma | VU | D2 | DD |
Heiðastör | Carex heleonastes | VU | DD | |
Hlíðaburkni | Cryptogramma crispa | VU | D2 | NE |
Skógelfting | Equisetum sylvaticum | VU | D2 | NE |
Sandlæðingur | Glaux maritima | VU | D2 | NE |
Flæðalófótur | Hippuris tetraphylla | VU | D2 | LC |
Fitjasef | Juncus gerardii | VU | D2 | NE |
Stinnasef | Juncus squarrosus | VU | D2 | NE |
Munkahetta | Lychnis flos-cuculi | VU | D2 | NE |
Hreistursteinbrjótur | Micranthes foliolosa | VU | D2 | NE |
Naðurtunga | Ophioglossum azoricum | VU | D2 | NE |
Súrsmæra | Oxalis acetosella | VU | D1; D2 | NE |
Stefánssól | Papaver radicatum ssp. stefanssonii | VU | D2 | NE |
Flóajurt | Persicaria maculosa | VU | D2 | LC |
Blæösp | Populus tremula | VU | D2 | LC |
Sifjarsóley | Ranunculus islandicus | VU | D2 | NE |
Þyrnirós | Rosa spinosissima | VU | D2 | NE |
Lónajurt | Ruppia maritima | VU | D2 | LC |
Fjallkrækill | Sagina caespitosa | VU | C2a(i) | NE |
Blátoppa | Sesleria albicans | VU | B1; B2ab(ii,iii,iv) | NE |
Flæðaskurfa | Spergularia salina | VU | LC | |
Línarfi | Stellaria borealis | VU | D2 | NE |
Rauðberjalyng | Vaccinium vitis-idaea | VU | D2 | LC |
Laugadepla | Veronica anagallis-aquatica | VU | D2 | LC |
Giljaflækja | Vicia sepium | VU | D2 | NE |
Tegundir í yfirvofandi hættu (NT)
Nafn | Latneskt heiti | Hættuflokkur | Viðmið | Heimsválisti |
---|---|---|---|---|
Renglutungljurt | Botrychium tenebrosum | NT | NE | |
Safastör | Carex diandra | NT | LC | |
Finnungsstör | Carex nardina | NT | NE | |
Hjartafífill | Crepis paludosa | NT | NE | |
Grámygla | Gnaphalium uliginosa | NT | NE | |
Loðgresi | Holcus lanatus | NT | NE | |
Vatnsnafli | Hydrocotyle vulgaris | NT | LC | |
Vatnalaukur | Isoetes lacustris | NT | LC | |
Eggtvíblaðka | Listera ovata | NT | NE | |
Ferlaufungur | Paris quadrifolia | NT | NE |
Gögn vantar (DD)
Nafn | Latneskt heiti | Hættuflokkur | Viðmið | Heimsválisti |
---|---|---|---|---|
Botrychium lunaria var. melzeri | DD | NE | ||
Keilutungljurt | Botrychium minganense | DD | NE | |
Skorutungljurt | Botrychium nordicum | DD | NE | |
Lækjabrúða | Callitriche brutia | DD | LC | |
Klumbustör | Carex buxbaumii | DD | LC | |
Hveraaugnfró | Euphrasia calida | DD | NE | |
Álfafingur | Huperzia arctica | DD | NE | |
Sverðnykra | Potamogeton compressus | DD | NE | |
Hagabrúða | Valeriana sambucifolia | DD | NE |
Tegundir sem falla utan válista
Tegundir metnar en ekki í hættu (LC)
Nafn | Latneskt heiti | Hættuflokkur | Viðmið | Heimsválisti |
---|---|---|---|---|
Fjallalójurt | Antennaria alpina | LC | NE | |
Dvergtungljurt | Botrychium simplex v. simplex | LC | NE | |
Haustbrúða | Callitriche hermaphroditica | LC | LC | |
Línstör | Carex brunnescens | LC | LC | |
Fölvastör | Carex livida | LC | LC | |
Hagastör | Carex pulicaris | LC | NE | |
Fjallabrúða | Diapensia lapponica | LC | NE | |
Þrenningarmaðra | Galium trifidum | LC | LC | |
Mýraertur | Lathyrus palustris | LC | LC | |
Fuglaertur | Lathyrus pratensis | LC | NE | |
Blóðkollur | Sanguisorba officinalis | LC | LC | |
Bergsteinbrjótur | Saxifraga paniculata | LC | NE | |
Skógfjóla | Viola riviniana | LC | NE | |
Hnotsörvi | Zannichellia palustris | LC | LC |
Tegundir uppfylla ekki forsendur mats (NA)
Nafn | Latneskt heiti | Hættuflokkur | Viðmið | Heimsválisti |
---|---|---|---|---|
Villilaukur | Allium oleraceum | NA | NE | |
Refagras | Cystopteris fragilis | NA | NE | |
Rauðkollur | Knautia arvensis | NA | NE | |
Vatnamynta | Mentha aquatica | NA | LC | |
Blóðmura | Potentilla erecta | NA | NE |
Válisti plantna kom fyrst út 1996 en þar var fjallað um æðplöntur, baukmosa, botnþörunga sem teljast til rauðþörunga, gulþörunga, gullþörunga, brúnþörunga og grænþörunga auk þess sem fjallað var um fléttur aðrar en hrúðurfléttur. Mat tegunda sem lá til grundvallar válistanum 1996 byggði á IUCN-reglunum frá 1994.
Uppfærðar IUCN-reglur voru samþykktar árið 2000 og gefnar út 2001. Í kjölfar útgáfu fjölrits Náttúrufræðistofnunar nr. 50, Vöktun válistaplantna eftir Hörð Kristinsson, Evu G. Þorvaldsdóttur og Björgvin Steindórsson, voru 79 tegundir æðplantna metnar skv. IUCN-reglunum frá 2001. Válisti æðplantna 2008 var svo birtur.